Rak nerki – przyczyny, objawy, metody leczenia, rokowania

Czy wiesz, że rak nerki jest nowotworem, który przez lata może rozwijać się bezobjawowo, dając o sobie znać dopiero w zaawansowanym stadium? Ta podstępna choroba może dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy stylu życia. Poznaj objawy, metody leczenia i dowiedz się, jak wygląda diagnostyka raka nerki.

Twoje zdrowie jest w Twoich rękach – zrób pierwszy krok!

Czym jest rak nerki?

Rak nerki to złośliwy nowotwór, który powstaje w wyniku nieprawidłowego wzrostu komórek. Nerki to parzyste narządy, które znajdują się w okolicy lędźwiowej. Ich główną funkcją jest oczyszczanie krwi z toksyn, regulowanie poziomu elektrolitów i produkcja moczu. Kiedy w nerce pojawia się guz nowotworowy, może to wpłynąć na działanie całego układu moczowego i prowadzić do rozwoju przerzutów w innych narządach, takich jak płuca, wątroba czy kości.

Rak nerki występuje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, choć u najmłodszych pacjentów częściej diagnozowany jest guz Wilma. U dorosłych przeważa jednak rak nerkowokomórkowy (RCC), który jest najczęściej występującym typem nowotworu nerki.

Częstość zachorowań na raka nerki 

Na świecie każdego roku odnotowuje się kilkaset tysięcy przypadków raka nerki. W Polsce choroba ta dotyka około 5 tysięcy osób rocznie. Dane te pokazują, że choć rak nerki nie należy do najczęstszych nowotworów, jest to problem, który wymaga uwagi, szczególnie w kontekście wczesnego wykrycia raka nerki.

Rak nerki u mężczyzn

Rak nerki jest bardziej powszechny u mężczyzn niż u kobiet. Przyczyny mogą być związane z różnicami w stylu życia, takimi jak wyższy odsetek palenia wśród mężczyzn, częstsza ekspozycja na substancje toksyczne w środowisku pracy czy większa tendencja do nadwagi. U mężczyzn guz nerki może przez długi czas rozwijać się bezobjawowo, co utrudnia wczesne wykrycie.

Rak nerki u kobiet

U kobiet rak nerki występuje rzadziej, ale również stanowi poważne zagrożenie zdrowotne. Objawy tego nowotworu, np. krwiomocz, bóle w okolicy lędźwiowej czy obrzęki kończyn dolnych, mogą być błędnie przypisywane innym schorzeniom układu moczowego lub hormonalnego. Dlatego wczesne wykrycie raka nerki wymaga szczególnej uwagi na zmiany w zdrowiu.

Typy raka nerki 

Rak nerki to grupa zróżnicowanych nowotworów, które różnią się zarówno przebiegiem, jak i rokowaniami. Wśród nich najczęściej występuje rak nerkowokomórkowy, ale nie jest to jedyny rodzaj nowotworu, który może dotknąć tego narządu. 

Rak nerkowokomórkowy (RCC) – najczęstszy typ nowotworu nerki 

Rak nerkowokomórkowy, zwany również RCC, jest odpowiedzialny za około 85% przypadków nowotworu nerki. Rozwija się w nabłonku kanalików nerkowych i charakteryzuje się dużą zdolnością do tworzenia przerzutów. U pacjentów z RCC często diagnozuje się zmiany w płucach, wątrobie, kościach i mózgu, co znacznie pogarsza prognozy. Wczesne wykrycie raka nerki tego typu daje większe szanse na skuteczne leczenie chirurgiczne.

Guz Wilma — nowotwór nerek u dzieci 

Guz Wilma to nowotwór występujący głównie u dzieci. Diagnozowany najczęściej przed piątym rokiem życia, guz Wilma rozwija się zwykle w jednej nerce, choć zdarzają się przypadki obustronne. Dzięki postępom w medycynie leczenie tego typu nowotworu jest coraz skuteczniejsze, a wczesne rozpoznanie daje wysokie szanse na pełne wyleczenie.

Czynniki ryzyka raka nerki 

Przyczyny raka nerki są złożone i wieloczynnikowe. Do najważniejszych czynników ryzyka należą:

• palenie papierosów, 
• otyłość i nadwaga, 
• genetyczny wpływ, 
• nadciśnienie tętnicze, 
• ekspozycja na toksyny. 

Należy jednak pamiętać, że profilaktyka raka nerki, która obejmuje m.in. zmianę stylu życia, regularne badania i kontrolowanie czynników ryzyka, może znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia tego nowotworu.

Objawy raka nerki — krwiomocz jako pierwszy sygnał

W początkowym stadium objawy raka nerki mogą być trudne do zauważenia. Jednak w miarę rozwoju nowotworu pojawiają się sygnały, które nie powinny być ignorowane:

• krwiomocz – obecność krwi w moczu jest jednym z pierwszych objawów raka nerki. Chociaż krwiomocz jest charakterystycznym objawem, może występować również w innych schorzeniach układu moczowego;
• ból w okolicy lędźwiowej – często jednostronny, przewlekły ból może wskazywać na guz nerki;
• obrzęki kończyn dolnych – wynikające z ucisku guza na naczynia krwionośne;
• spadek masy ciała – nagłe, niezamierzone chudnięcie;
• objawy neurologiczne – zawroty głowy, bóle głowy, wynikające z zaawansowanego stadium i przerzutów.

Wczesne wykrycie raka nerki jest bardzo ważne. Badania, takie jak USG jamy brzusznej i badanie ogólne moczu, mogą przyczynić się do znacznego poprawienia rokowań. Objawy kliniczne i symptomy towarzyszące rakowi nerki, w tym m.in. obrzęki w okolicy nadbrzusza, krwiomocz czy ból w okolicy lędźwiowej, mogą sugerować obecność nowotworu, ale nie zawsze są jednoznaczne.

Diagnostyka raka nerki — badania obrazowe, laboratoryjne i histopatologiczne

Diagnostyka raka nerki obejmuje szereg badań, które pozwalają na wykrycie guza nerki i ocenę jego zaawansowania raka nerki. Najczęściej stosowane metody to:

• USG jamy brzusznej – pozwala wykryć guz nerki na wczesnym etapie;
• tomografia komputerowa – szczegółowe badanie obrazowe, które precyzyjnie określa wielkość guza i ewentualne przerzuty;
• rezonans magnetyczny – stosowany u pacjentów, u których nie można wykonać tomografii;
• badania laboratoryjne – analiza moczu i krwi pozwala na wykrycie krwi w moczu oraz innych nieprawidłowości;
• biopsja – pobranie próbki tkanki do badania histopatologicznego potwierdza obecność złośliwego nowotworu nerki, a wczesne wykrycie krwiomoczu w badaniach może pomóc w diagnozie. 

W przypadku raka nerki, wykrycie raka nerki jest często związane z jego zaawansowaniem, ponieważ rak nerki u blisko połowy pacjentów wykrywany jest dopiero w stadium, gdzie guz rozprzestrzenił się na inne narządy. Symptomatologia towarzysząca przerzutom tego nowotworu zależy od miejsca, do którego dotarły komórki rakowe, co może prowadzić do różnorodnych objawów, w tym obrzęków kończyn dolnych lub bólów w innych częściach ciała.

Leczenie raka nerki — chirurgia, terapie celowane i immunoterapia 

Leczenie nowotworu zależy od stopnia zaawansowania raka nerki i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Do najczęściej stosowanych metod należą:

• usunięcie nerki, czyli leczenie operacyjne (nefrektomia) – najskuteczniejsze w przypadku wczesnego stadium nowotworu;
• immunoterapia – stymuluje układ odpornościowy do walki z komórkami nowotworowymi;
• terapie celowane – działają na konkretne mechanizmy wzrostu komórek nowotworowych;
• leczenie systemowe – stosowane w zaawansowanym stadium raka nerki.

Rokowania w raku nerki

Rokowania w raku nerki w dużej mierze zależą od stopnia zaawansowania nowotworu w momencie rozpoznania. W przypadku wczesnego wykrycia nowotworu, gdy guz nie daje jeszcze przerzutów, prognozy są znacznie lepsze. W takim stadium możliwe jest całkowite usunięcie raka, najczęściej poprzez chirurgię, co daje pacjentowi duże szanse na pełne wyleczenie.

Z kolei w zaawansowanym stadium, gdy guz rozprzestrzenił się na inne narządy, rokowania się pogarszają. Jednak nowoczesne metody leczenia, takie jak immunoterapia czy terapie celowane, pozwalają wydłużyć życie i poprawić jego jakość, nawet w przypadkach, gdy choroba jest już zaawansowana.

Rokowanie w przypadku raka nerki jest ściśle związane z czasem wykrycia i stopniem rozwoju nowotworu. Wczesne rozpoznanie umożliwia leczenie, które daje pacjentowi realną szansę na pełne wyleczenie. Natomiast w przypadkach przerzutów, skuteczność leczenia zależy od indywidualnej odpowiedzi organizmu na terapie systemowe oraz dostępność nowych metod leczenia, które mogą pomóc w kontrolowaniu choroby.

Światowy Dzień Raka Nerki — zwiększanie świadomości

Światowy Dzień Raka Nerki obchodzony jest corocznie w czerwcu i ma na celu zwiększanie świadomości na temat tej choroby, która dotyka coraz większej liczby osób na całym świecie. Co roku diagnozuje się tysiące nowych przypadków raka nerki, a statystyki wskazują, że rak nerki wykrywany jest u blisko połowy pacjentów dopiero w zaawansowanym stadium. Warto jednak pamiętać, że wczesne rozpoznania raka nerki mogą znacząco poprawić szansę powrotu do zdrowia. 

Obserwacja objawów, takich jak krwiomocz, obrzęki kończyn dolnych czy bóle w nadbrzuszu i okolicy lędźwiowej, powinna skłonić do szybkiej konsultacji lekarskiej. Regularne badania profilaktyczne takie jak USG jamy brzusznej, mogą przyczynić się do wykrycia raka nerki na wczesnym etapie, zwiększając szanse na skuteczne leczenie. Dzięki takim działaniom świadomość społeczna na temat przyczyn rozwoju raka nerki oraz sposobów jego wykrywania stale rośnie, co daje nadzieję na skuteczniejszą walkę z tym nowotworem.

Bibliografia

1. „Nowe terapie w onkologii Tom I”, Piotr Rutkowski, Maciej Krzakowski, Piotr Wysocki, 2022.
2. „Choroby układu moczowego”, Jadwiga Górnicka, 2015.
3. „Nowotwory złośliwe Tom 1”, Camphausen Kevin A., Hoskins William J., Richard Pazdur, Wagman Lawrence D, 2012.

Redakcja nowotworowe.pl

Naszą misją jest zwiększanie świadomości na temat chorób onkologicznych, ich objawów, diagnostyki i profilaktyki.