Zdrowa dieta jako element profilaktyki nowotworowej

Czy sposób odżywiania może wpływać na ryzyko zachorowania na nowotwory? Badania naukowe wskazują, że tak. Jednym z najlepiej przebadanych modeli żywieniowych pod kątem właściwości prozdrowotnych jest dieta śródziemnomorska. To nie tylko sposób odżywiania, ale wręcz styl życia, który bazuje na naturalnych, nieprzetworzonych produktach i odpowiednich proporcjach składników odżywczych. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o jej wpływie na zmniejszenie ryzyka chorób nowotworowych. Jakie mechanizmy za to odpowiadają?

Czym charakteryzuje się dieta śródziemnomorska?

Dieta śródziemnomorska to tradycyjny sposób odżywiania mieszkańców basenu Morza Śródziemnego. Obejmuje ona przede wszystkim:

dużą ilość warzyw i owoców,
produkty pełnoziarniste,
rośliny strączkowe,
zdrowe tłuszcze pochodzące z oliwy z oliwek, orzechów i nasion,
ryby i owoce morza jako główne źródła białka zwierzęcego,
ograniczoną ilość mięsa czerwonego oraz przetworzonych produktów spożywczych.

Taki sposób odżywiania dostarcza organizmowi niezbędnych składników odżywczych, takich jak błonnik, polifenole, antyoksydanty i kwasy tłuszczowe omega-3, które odgrywają kluczową rolę w prewencji nowotworów.

Dieta śródziemnomorska a profilaktyka nowotworów

Zdrowa dieta jest jednym z podstawowych elementów profilaktyki nowotworowej. Według badań aż 30-35% przypadków zachorowań na raka może być związane z nieprawidłowym sposobem odżywiania. Negatywny wpływ na zdrowie mają między innymi:

wysokie spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa,
produkty o dużej zawartości soli i konserwantów,
nadmierna konsumpcja alkoholu,
żywność wysokoprzetworzona uboga w błonnik i witaminy.

Dieta śródziemnomorska, bazująca na produktach roślinnych i zdrowych tłuszczach, pomaga eliminować wiele z tych czynników ryzyka. Badania wskazują, że osoby stosujące tę dietę mają mniejsze ryzyko rozwoju nowotworów takich jak rak jelita grubego, żołądka, piersi, wątroby czy płuc.

Jakie składniki diety śródziemnomorskiej mają właściwości przeciwnowotworowe?

Główne składniki diety śródziemnomorskiej wykazują działanie ochronne na poziomie komórkowym. Do najważniejszych należą:

Błonnik pokarmowy – wspiera prawidłowe funkcjonowanie jelit, zmniejsza ryzyko raka jelita grubego oraz wiąże nadmiar hormonów płciowych, co może obniżać ryzyko nowotworów hormonozależnych.
Antyoksydanty – witaminy C, E i beta-karoten chronią organizm przed stresem oksydacyjnym, który sprzyja powstawaniu mutacji DNA prowadzących do nowotworów.
Polifenole – zawarte w oliwie z oliwek, winogronach czy zielonej herbacie, mogą hamować namnażanie się komórek nowotworowych i wspierać proces ich apoptozy (programowanej śmierci komórkowej).
Kwasy tłuszczowe omega-3 – obecne w rybach i owocach morza mają działanie przeciwzapalne, co może ograniczać rozwój nowotworów.

Zobacz także Rak, nowotwór złośliwy: wszystko, co musisz wiedzieć i objawy, których nie wolno lekceważyć!

Regularne spożywanie tych składników w naturalnej formie może mieć pozytywny wpływ na zdrowie i zmniejszać ryzyko zachorowania na nowotwory.

Dieta śródziemnomorska a pacjenci onkologiczni

Nie tylko w profilaktyce, ale również w trakcie leczenia nowotworów dieta ma ogromne znaczenie. Badania sugerują, że pacjenci onkologiczni stosujący dietę śródziemnomorską mogą lepiej tolerować terapię i odczuwać mniejsze skutki uboczne. Ponadto, osoby stosujące ten model żywienia mogą mieć mniejsze ryzyko nawrotu choroby.

Składniki takie jak błonnik, zdrowe tłuszcze i antyoksydanty wspomagają układ odpornościowy i zmniejszają stany zapalne w organizmie, co może być korzystne w czasie terapii nowotworowej. Należy jednak pamiętać, że każda dieta powinna być dostosowana indywidualnie do potrzeb pacjenta i skonsultowana z lekarzem lub dietetykiem.

Czy warto wdrożyć dietę śródziemnomorską?

Dieta śródziemnomorska to nie tylko sposób na zmniejszenie ryzyka nowotworów, ale także inwestycja w ogólne zdrowie. Korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, wspomaga pracę mózgu i może poprawić jakość życia. Choć nie istnieje dieta, która w 100% zapobiega nowotworom, zdrowy sposób odżywiania może znacząco zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia. Warto więc wprowadzać do codziennego jadłospisu więcej warzyw, zdrowych tłuszczów i naturalnych produktów – dla lepszego zdrowia i długowieczności.

Bibliografia

Augimeri, G., & Bonofiglio, D. (2021). The Mediterranean diet as a source of natural compounds: does it represent a protective choice against cancer? Pharmaceuticals, 14(9), 920.
World Cancer Research Fund. (2018). Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective.
Schwingshackl, L., Schwedhelm, C., Galbete, C., & Hoffmann, G. (2017). Adherence to Mediterranean diet and risk of cancer: an updated systematic review and meta-analysis. Nutrients, 9(10), 1063.
Morze, J., Danielewicz, A., Przybyłowicz, K., Zeng, H., Hoffmann, G., & Schwingshackl, L. (2021). An updated systematic review and meta-analysis on adherence to Mediterranean diet and risk of cancer. European Journal of Nutrition, 60, 1561-1586.
Markellos, C., Ourailidou, M. E., Gavriatopoulou, M., Halvatsiotis, P., Sergentanis, T. N., & Psaltopoulou, T. (2022). Olive oil intake and cancer risk: A systematic review and meta-analysis. PLoS One, 17(1), e0261649.