Rak gardła i krtani należy do grupy nowotworów złośliwych, które mogą występować zarówno w gardle, jak i krtani. Jeśli interesuje Cię ten typ nowotworu — zapraszamy do lektury. W niniejszym artykule zebraliśmy zestaw kluczowych informacji na temat tej choroby — od dokładniejszego wyjaśnienia, czym właściwie jest nowotwór gardła, aż po czynniki wpływające na związane z tym typem raka rokowania.
Co to jest rak krtani i gardła?
Dla pełniejszego wyjaśnienia czym jest rak gardła, należy zaznaczyć, iż termin ten nie wskazuje na zdefiniowane schorzenie, ale odnosi się do każdego nowotworu umiejscowionego w tylnej części jamy ustnej, głośni oraz przełyku. Powstaje w wyniku wzrostu wadliwych komórek w obrębie jednej z tych wymienionych wyżej części anatomicznych gardła — jest to wzrost niekontrolowany przez organizm. Rak krtani i gardła jest zaliczany do grupy nowotworów głowy i szyi.
Rak krtani w Polsce — jakie są statystyki?
Dane wskazują, że 4% wszystkich nowotworów występuje wśród mężczyzn, natomiast 0,5% odnotowuje się u kobiet. Ponad 95% ze wszystkich przypadków raka krtani są to raki płaskonabłonkowe.
Czynniki ryzyka raka krtani i gardła
Wśród najważniejszych czynników ryzyka raka krtani i gardła należy wymienić te związane z uzależnieniami — zarówno od palenia papierosów, jak i napojów alkoholowych. Jednak rozwój raka krtani może być związany również z innymi przyczynami, które również wyróżnimy w sekcji poniżej.
Palenie tytoniu jako główny czynnik ryzyka
Zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, wśród poważnych skutków zdrowotnych, jakie niesie ze sobą nałogowe planie tytoniu, znajduje się również rak krtani i gardła. Jak podają specjaliści: palenie papierosów zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka nawet pięciokrotnie. To wynika między innymi ze specyficznej budowy krtani, która czyni ją bardziej narażoną na działanie dymu tytoniowego.
Wpływ nadużywania alkoholu na rozwój raka gardła
Nowotwór części krtaniowej gardła występuje również u osób nadużywających alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego. Według statystyk niemal połowa przypadków zachorowań na raka krtani, gardła i jamy ustnej wiąże się właśnie z nadmiernym piciem alkoholu.
Dysplazja dużego stopnia jako potencjalny prekursor raka gardła
Do czynników przyczyniających się do rozwoju tego typu raka gardła należy również dodać dysplazję dużego stopnia tj. nieprawidłowy wzorzec wzrostu. Wyzwaniem dla specjalistów jest fakt, iż w wyniku niespecyficznych objawów tej zmiany odpowiednia diagnoza nie jest łatwa do ustalenia.
Refluks żołądkowo-przełykowy a ryzyko raka gardła
Również choroba refluksowa przełyku (GERD) jest wiązana z wyższym ryzykiem raka przełyku oraz płaskonabłonkowego raka krtani. Nawet 17% tego rodzaju nowotworów może mieć związek z występowaniem tej dolegliwości.
Objawy raka krtani i gardła
Wczesna diagnoza raka krtani jest utrudniona ze względu na fakt, że ma bezobjawowy przebieg na początkowym etapie. Wśród pierwszych objawów można wskazać na chrypkę, która niestety często jest ignorowana. Wczesnej objawy raka krtani oraz gardła są niespecyficzne, a bardziej charakterystyczne objawy i symptomy ujawniają się dopiero wraz z zaawansowaniem choroby.
Najczęstsze objawy raka krtani
Do najczęściej występujących objawów raka krtani należy zaliczyć:
- nieprzyjemny oddech,
- odynofagia — ból przy połykaniu,
- ból ucha i gardła,
- objawy nieżytu gardła,
- duszność,
- dysfagia — zaburzenia połykania.
W ciężkich przypadkach dla tego typu nowotworu gardła, guz na szyi staje się wręcz wyczuwalny i może występować krwioplucie.
Najczęstsze objawy raka gardła
Najczęstsze objawy raka gardła są następujące:
- uczucie pełności i szum w uchu,
- jednostronna niedrożność nosa,
- nietypowy ból twarzy i głowy,
- ból i wycieki z ucha,
- obustronny lub jednostronny niedosłuch,
- ból gardła i ucha.
Do powyższej listy należy dodać również to, że raka gardła cechują także objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia ruchomości podniebienia, czy neuralgia nerwu trójdzielnego.
Diagnostyka raka krtani i gardła
W przypadku diagnostyki onkologicznej raka krtani i gardła ma ona dokładnie taki sam przebieg jak w przypadku innych nowotworów w obrębie głowy i szyi. Jednak dla postawienia właściwej diagnozy są dwa kluczowe badania: laryngoskopia i biopsja.
Laryngoskopia i biopsja w diagnostyce raka krtani i gardła
O zdiagnozowanym raku gardła i krtani można mówić dopiero po zastosowaniu odpowiednich badań. Należą do nich:
- Laryngoskopia – badanie wykonywane za pomocą specjalnego instrumentu, które pozwala na dokładne obejrzenie krtani i gardła.
- Biopsja – kluczowe badanie, jeśli chodzi o wykrycie nowotworu krtani, jak i wszelkich innych odmian raka. Obejmuje pobranie próbki tkanki ze zmienionego obszaru i jej dokładnej analizy pod mikroskopem.
Rola badań obrazowych w diagnostyce raka krtani i gardła
Do wyżej wymienionych badań celem postawienia dokładnej diagnozy raka w obrębie krtani i gardła należy dodać te związane z zaawansowanymi technikami obrazowania, czyli rezonans magnetyczny (MRI), pozytonowa tomografia emisyjna (PET) oraz tomografia komputerowa (CT). Poza potwierdzeniem diagnozy są to niezwykle ważne badania w kontekście wykrywania przerzutów oraz oceny poziomu zaawansowania choroby.
Leczenie raka krtani i gardła
Bez względu na to, czy chodzi o raka krtani okolicy podgłośnieniowej, czy raka części nosowej gardła — leczenie raka zawsze jest uzależnione od tego, jaki jest stopień zaawansowania klinicznego nowotworu oraz jest w zależności od lokalizacji guza.
Chirurgia jako podstawowa metoda leczenia raka krtani i gardła
Chirurgia jest uznawana za podstawową metodę leczenia raka krtani i gardła, ale ostatecznie to, czy u osób chorych na raka krtani konieczne będzie częściowe usunięcie zmienionej chorobowo krtani, jest złożonym procesem.
Nowotwór krtani — jakie czynniki należy rozważyć przed decyzją o usunięciu narządu?
Chociaż w zaawansowanych stadiach raka krtani często usunięcie krtani jest konieczne, specjaliści starają się zrobić wszystko, co możliwe, aby tego uniknąć. Czynniki, które należy rozważyć przed decyzją o usunięciu narządu, są następujące:
- objawy choroby,
- doświadczenie chirurga,
- stopień sprawności chorego,
- stopień zaawansowania raka.
Radioterapia i chemioterapia w leczeniu raka krtani i gardła
Radioterapia jest zwykle stosowana na początkowym etapie choroby, natomiast radykalna wersja tego leczenia to często część działań uzupełniających w bardziej zaawansowanych przypadkach chorobowych. Możliwe jest równoczesne stosowanie chemio-radioterapii. Natomiast zarówno chemioterapia, jak i radioterapia stanowią ważny element leczenia paliatywnego, w przypadkach nieoperacyjnego raka krtani.
Rokowanie w raku krtani i gardła
Rokowanie w raku krtani i gardła stanowi temat, który podobnie jak a przypadku leczenia jest bezpośrednio związany z umiejscowieniem guza, jak i poziomem zaawansowania klinicznego choroby — dlatego warto pochylić się nad tym tematem w osobnych sekcjach.
Ważne! Rak zlokalizowany przy ruchomych fałdach głosowych przynosi najbardziej optymistyczne rokowania — mówi się o odsetku 5-letnich przeżyć w ok. 90% przypadków.
Czynniki wpływające na rokowanie w raku krtani
Jeśli chodzi o 5-letnie przeżycie wszystkich chorych z rakiem krtani, to szacunkowo jest to na poziomie 66%. Kluczowymi czynnikami wpływającymi na te rokowania są m.in.: stopień zaawansowania nowotworu, lokalizacja guza, obecność przerzutów (odległych lub do węzłów chłonnych) i chorób współistniejących oraz ogólny stan chorego.
Czynniki wpływające na rokowanie w raku gardła
Jeśli chodzi o 5-letnie przeżycie wszystkich chorych z rakiem gardła, najgorzej rokującym nowotworem jest ten z przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych — to jedynie około 20%. Natomiast, jeśli chodzi o czynniki wpływające na te rokowania, które w przypadku raka gardła mogą wynosić nawet do 50% w szacunkowych obliczeniach, są one takie same jak wyżej wymienione czynniki w przypadku raka krtani, ze szczególnym naciskiem na umiejscowienie guza oraz moment podjęcia leczenia.
Bibliografia
- M. Krzakowski, K. Warzocha, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013, Gdańsk 2013.
- W. Szyfter, Nowotwory w otorynolaryngologii, Poznań 2012.
- P. Krawczyk, E. Osuch-Wójcikiewicz, D. Majszyk i wsp., Leczenie zaawansowanego raka krtani i krtaniowej części gardła – przegląd literatury i doświadczenia własne, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2018, t. 7, nr 2, s. 25-30.
- J. Singh Badwal, Laryngektomia całkowita w leczeniu raka krtani w stopniu zaawansowania T4: trendy i ocena czasu przeżycia, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2019, t. 91, nr 3, s. 30-47.
- M. Śniadecki, Kryteria rozpoznawania i wczesne objawy chorób nowotworowych, Via Medica, Gdańsk 2015.
Naszą misją jest zwiększanie świadomości na temat chorób onkologicznych, ich objawów, diagnostyki i profilaktyki.
