Rak przełyku to jedna z najgroźniejszych chorób nowotworowych, która może rozwijać się przez długi czas, zanim da o sobie znać. Wczesne rozpoznanie objawów i szybka reakcja mogą zdecydowanie poprawić rokowania. Jeśli zauważasz trudności w przełykaniu, utratę masy ciała czy ból w klatce piersiowej, nie ignoruj tych symptomów – mogą to być wczesne oznaki raka przełyku.
Dowiedz się, jakie są przyczyny tego nowotworu, jak go rozpoznać oraz jakie metody leczenia oferuje współczesna medycyna!
Czym jest rak przełyku?
Rak przełyku to jeden z najgroźniejszych nowotworów przewodu pokarmowego, który rozwija się w obrębie przełyku – narządu odpowiedzialnego za transport pokarmu z ust do żołądka. Nowotwór ten jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ przez długi czas może rozwijać się bez wyraźnych objawów, a w momencie ich wystąpienia choroba jest już często w zaawansowanym stadium.
Wczesne wykrycie raka przełyku jest kluczowe dla skutecznego leczenia, jednak ze względu na brak jednoznacznych symptomów w początkowej fazie choroby, wiele przypadków zostaje zdiagnozowanych zbyt późno.
Statystyki zachorowań na raka przełyku w Polsce
Rocznie w naszym kraju odnotowywanych jest około 1,3 tys. zachorowań na raka przełyku, a ryzyko zachorowania na raka wzrasta wśród osób palących tytoń i spożywających alkohol. Niestety nadal pozostaje on nowotworem o wysokiej śmiertelności.
Statystyki zachorowań wykazują, że mężczyźni są bardziej narażeni na rozwój tego raka, a zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem. Ponadto ryzyko zachorowania jest większe u osób prowadzących niezdrowy tryb życia, np. palących papierosy i nadużywających alkoholu.
Typy histologiczne raka przełyku
Rak przełyku dzieli się na kilka typów histologicznych, a wybór metody leczenia zależy od rodzaju komórek nowotworowych. Najczęściej występujące typy to rak płaskonabłonkowy oraz gruczolakorak.
Rak płaskonabłonkowy przełyku
Rak płaskonabłonkowy rozwija się z komórek nabłonkowych, które pokrywają wewnętrzną powierzchnię przełyku. Jest to najczęstszy typ raka przełyku w krajach rozwijających się, zwłaszcza w Azji i Afryce. Jednak w krajach rozwiniętych takich jak Polska, przypadki tego typu nowotworu są coraz rzadsze.
Rak płaskonabłonkowy przełyku ściśle wiąże się z czynnikami ryzyka, takimi jak palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu oraz dieta uboga w błonnik, które mogą prowadzić do rozwoju złośliwego raka przełyku.
Gruczolakorak przełyku
Gruczolakorak jest najczęściej występującym typem raka przełyku w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce. Rozwija się z komórek gruczołowych w dolnej części przełyku, w pobliżu połączenia przełyku z żołądkiem. W przypadku tego typu nowotworu czynnikiem ryzyka jest przewlekły refluks żołądkowo-przełykowy (GERD), który prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej przełyku. Zmiany w błonie śluzowej mogą prowadzić do powstawania gruczolakoraka, zwłaszcza u osób z nadwagą i otyłością.
Czynniki ryzyka raka przełyku
Ryzyko rozwoju raka przełyku wzrasta wraz z wiekiem, ale także zależy od kilku kluczowych czynników, w tym stylu życia i występowania innych chorób. Oto główne czynniki ryzyka, na które warto zwrócić uwagę:
- palenie tytoniu i spożywanie alkoholu – palenia uszkadza błonę śluzową przełyku, a nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić nawet do uszkodzenia przełyku;
- przewlekły refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) – regularne cofanie się kwasu żołądkowego może prowadzić do uszkodzenia ścian przełyku i powstania przełyku Barreta, co znacząco zwiększa ryzyko raka gruczołowego przełyku;
- nieodpowiedni styl życia – nadwaga i otyłość, szczególnie w połączeniu z ubogą w błonnik dietą, używki, a także braku ruchu mogą sprzyjać rozwojowi raka przełyku;
- dieta bogata w tłuszcze – niewłaściwa dieta z dużą ilością tłuszczu i uboga w błonnik zwiększa ryzyko chorób przewodu pokarmowego, w tym raka przełyku;
- narażenie na szkodliwe substancje chemiczne w pracy – osoby pracujące z toksycznymi substancjami chemicznymi są bardziej narażone na rozwój nowotworów przełyku.
| Statystyki zachorowań wykazują, że mężczyźni są bardziej narażeni na rozwój tego raka, a zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem. Ponadto ryzyko zachorowania jest większe u osób prowadzących niezdrowy tryb życia, np. palących papierosy i nadużywających alkoholu. |
Objawy raka przełyku
Rak przełyku może dawać początkowo subtelne objawy. Dysfagia, czyli trudności w przełykaniu, jest jednym z pierwszych symptomów. W miarę rozwoju guza, który może naciekać na ściany przełyku, objawy nasilają się, obejmując trudności w przełykaniu nawet płynów. Chory może odczuwać ból za mostkiem oraz kaszel. W późniejszym stadium choroby występują także objawy ogólne, takie jak utrata masy ciała, osłabienie czy kaszel.
Z czasem guz może prowadzić do zwężenia przełyku, powodując uczucie blokady przy połykaniu. Przerzuty do węzłów chłonnych lub innych organów mogą powodować dodatkowe objawy, takie jak bóle brzucha, żółtaczka lub trudności w oddychaniu.
Diagnostyka raka przełyku
Rozpoznanie raka przełyku opiera się na badaniach endoskopowych i obrazowych. Endoskopowy przegląd przełyku pozwala na bezpośrednie oglądanie jego ścian i pobranie próbki tkanki do analizy. Badanie radiologiczne przełyku z kontrastem może ujawnić ewentualne zwężenia przełyku oraz nieprawidłowości w strukturze.
Kolejnym krokiem są badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MRI), które oceniają stopień zaawansowania choroby oraz obecność przerzutów do węzłów chłonnych i innych narządów. W niektórych przypadkach stosuje się endoskopowe ultrasonograficzne (EUS), żeby precyzyjnie ocenić głębokość nacieku guza.
Metody leczenia raka przełyku
Leczenie raka przełyku zależy od stopnia zaawansowania choroby i ogólnego stanu pacjenta. W przypadku wczesnego stadium raka, gdy guz jest ograniczony do przełyku, leczenie operacyjne w postaci usunięcia zmienionego fragmentu przełyku (esophagektomia) daje szansę na wyleczenie.
W bardziej zaawansowanych przypadkach, gdzie guz jest w złym stanie, stosuje się chemioradioterapię – łączy ona chemioterapię z radioterapią, aby zmniejszyć guz, złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjenta. Leczenie chirurgiczne może być ograniczone, jeśli guz nacieka sąsiednie narządy. W przypadku zaawansowanego raka przełyku leczenie paliatywne ma na celu poprawę komfortu życia, ale nie prowadzi do całkowitego wyleczenia.
Immunoterapia w leczeniu raka przełyku
Leczenie raka przełyku zależy od stopnia zaawansowania choroby, lokalizacji guza, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz innych czynników. Wczesne stadium raka, gdy nowotwór jest ograniczony do błony śluzowej lub podśluzowej przełyku, jest zazwyczaj leczone operacyjnie. Leczenie chirurgiczne polega na usunięciu zmienionego chorobowo fragmentu przełyku lub całkowitym usunięciu przełyku (esophagektomia). Chirurgiczne leczenie raka przełyku może być jednak ograniczone w przypadkach zaawansowanego raka, szczególnie gdy guz nacieka sąsiednie struktury.
W przypadku bardziej zaawansowanego raka stosuje się leczenie skojarzone, które może obejmować chemioradioterapię, czyli połączenie chemioterapii i radioterapii. Tego rodzaju leczenie ma na celu zmniejszenie rozmiaru guza, złagodzenie objawów oraz poprawę jakości życia pacjenta. W przypadkach, gdzie guz nie może być usunięty chirurgicznie, leczenie paliatywne może pomóc w zmniejszeniu objawów i poprawie komfortu życia chorego.
Nowotwór przełyku — rokowania
Rokowania w przypadku raka przełyku zależą od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania choroby w momencie rozpoznania. Wczesne wykrycie raka przełyku zwiększa szanse na skuteczne leczenie i długoterminowe przeżycie, podczas gdy zaawansowane stadia choroby, z obecnością przerzutów, mają gorsze rokowania. W przypadku zaawansowanego raka przełyku leczenie paliatywne ma na celu poprawę jakości życia, ale nie zawsze jest w stanie całkowicie wyleczyć pacjenta. Im szybciej wykryty i leczony nowotwór, tym większa szansa na sukces terapeutyczny.
Warto też dodać, że w przypadku nowotworów przełyku i żołądka często dochodzi do przerzutów, które mogą prowadzić do zwężenia światła przełyku. Wczesne objawy raka są zazwyczaj subtelne, co sprawia, że diagnoza często jest opóźniona. Dlatego tak istotne jest regularne wykonywanie badań histopatologicznego, które pomagają w wykryciu choroby na wczesnym etapie.
Bibliografia
- „Nowe terapie w onkologii Tom I”, Piotr Rutkowski, Maciej Krzakowski, Piotr Wysocki, 2022.
- „Nowotwory układu pokarmowego. Praktyczny przewodnik dla lekarzy. Wydanie II”, red. Piotr Potemski, Jacek Jassem, Maciej Krzakowski, 2019.
- „Nowotwory przewodu pokarmowego. Diagnostyka i leczenie”, Roland Fusch, 2012.
Naszą misją jest zwiększanie świadomości na temat chorób onkologicznych, ich objawów, diagnostyki i profilaktyki.
